Najbliższe perspektywy prawno-ekonomiczne dla biogazowni

1.0 Wsparcie dla przedsiębiorstw wytwarzających energię elektryczną w odnawialnych źródłach energii.

 

1.1 Obecne wsparcie w postaci tzw. „zielonych certyfikatów”

Obecny system wsparcia odnawialnych źródeł energii bazuje na świadectwach pochodzenia wydawanych przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego zajmującego się wytwarzaniem energii elektrycznej w odnawialnych źródłach.

Prawa majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia są zbywalne i stanowią towar giełdowy, o którym mowa w art. 2 pkt. 2 lit. D ustawy z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 121, poz. 1019 i Nr 183, poz. 1537 i 1538).

Ceny zielonych certyfikatów zależą od podaży i popytu na rynku. W 2011 roku ceny tych świadectw utrzymywały się na stabilnym poziomie 280 zł/MWh, jednak pod koniec 2012 roku nastąpiło gwałtowne załamanie cen zielonych certyfikatów, które sięgały wówczas nawet 99 zł za MW/h energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle. Taki stan został spowodowany wypuszczeniem na rynek, w krótkim czasie ogromej ilości świadectw pochodzenia, głównie przez przedsiębiorstwa zajmujące się spalaniem biomasy z węglem. Załamanie na rynku zielonych certyfikatów doprowadziło do niepokojów w branży OZE inicjując zarazem dyskusję na temat ograniczenia wsparcia dla współspalania.

We wrześniu 2013 r. sytuacja na rynku praw majątkowych zaczęła się stabilizować, od początku roku 2014 cena zielonych certyfikatów oscyluje w okół 200 zł za MW/h co zapewnia bezpieczną amortyzację inwestycji w odnawialne źródła energii.

1.2. Planowane wsparcie w postaci tzw. „systemu aukcyjnego”

Efektem wielomiesięcznych dyskusji na temat koniecznych zmian w funkcjonowaniu systemu wsparcia dla odnawialnych źródeł energii jest ostatni projekt ustawy o Odnawialnych Źródła Energii z dnia 29.01.2014 r.. Wejście w życie nowej ustawy planowane jest na 1-szy stycznia 2015, a ostatnio nawet na styczeń 2016-ego roku.

Najdonioślejszym z postanowień wspomnianego projektu ustawy jest tzw. system aukcyjny, który miałby stanowić nowy rodzaj wsparcia dla odnawialnych źródeł energii.

1.3  Zasady funkcjonowania systemu aukcyjnego

Minister właściwy ds. gospodarki na co najmniej 60 dni przed przeprowadzeniem pierwszej w danym roku aukcji ogłasza informację o maksymalnej cenie w złotych za 1 MWh za jaką w drodze aukcji może zostać w danym roku kalendarzowym energia elektryczna z odnawialnych źródeł (art. 78 ust. 1 projektu ustawy o OZE). Jest to tak zwana cena referencyjna. Aukcje na zakup energii co najmniej raz w roku ogłasza, organizuje i przeprowadza Prezes Urzędu Regulacji Energetyki (art. 74 ust. 1 proj.U. OZE).

Jednakże wytwórcy energii, którzy zamierzają przystąpić do aukcji w pierwszej kolejności podlegają procedurze oceny formalnej (art. 76 ust. 1 proj. U. OZE). W tym celu składają do Prezesa URE wniosek o wydanie zaświadczenia o dopuszczeniu do udziału w aukcji (art. 76 ust. 4 proj. U. OZE) wraz z wymaganymi w ustawie dokumentami (art. 76 ust. 6 proj. U. OZE).

Aukcja przeprowadzana jest w postaci elektronicznej za pośrednictwem internetowej platformy aukcyjnej, pod warunkiem, że zostały zgłoszone minimum 3 oferty (art. 79 ust. 5-6 proj. U. OZE). Uczestnicy aukcji, od godziny otwarcia do godziny zamknięcia sesji aukcji, przekazują oferty za pomocą formularza umieszczonego na internetowej platformie aukcyjnej. Uczestnik w trakcje sesji składa tylko jedną ofertę określając: rodzaj i moc zainstalowaną elektryczną odnawialnego źródła energii, sprzedawcę zobowiązanego, na którego obszarze działania zlokalizowana będzie ta instalacja (w przypadku instalacji o mocy do 1 MW), a także ilość określoną MWh i cenę za 1 MWh energii elektrycznej, jaką planuje wytworzyć po tej cenie (art. 80 ust. 1-2 proj. U. OZE)

Zgodnie z art. 80 ust. 3 pkt 7 omawianej ustawy aukcję wygrywają ci uczestnicy, którzy zaoferowali najniższą cenę zakupu energii elektrycznej, aż do wyczerpania ilości
i wartości energii elektrycznej określonej w ogłoszeniu aukcji. Warto w tym miejscu zaznaczyć, że przynajmniej 25% energii zakupionej w drodze aukcji powinno pochodzić ze źródeł odnawialnych o zainstalowanej mocy elektrycznej do 1 MW (art. 74 ust. 6 proj.
U. OZE), co stanowi pewien rodzaj promocji małoskalowych instalacji. Wygranie aukcji przez wytwórcę zobowiązuje go do wytworzenia po raz pierwszy energii z odnawialnego źródła w terminie 48 miesięcy od dnia zamknięcia aukcji (wyjątki stanowią farmy wiatrowe i fotowolataiczne – odpowiednio 72 i 24 miesiące od zamknięcia aukcji). Zakup energii na warunkach określonych w aukcji odbywa się przez okres 15 lat od dnia wytworzenia energii w instalacji po raz pierwszy. Maksymalny okres wsparcia nie trwa jednak dłużej niż do końca roku 2035 (art. 93 proj. U. OZE). Pomimo ograniczenia czasowego trwania wsparcia, co w stosunku do mechanizmów funkcjonujących dotychczas stanowi pewne novum, zdecydowano się także na ograniczenie wysokości pomocy publicznej. Art. 39 omawianej ustawy stanowi, iż łączna wartość pomocy publicznej dla wytwórcy nie może przekroczyć różnicy między wartością stanowiącą iloczyn ceny referencyjnej i ilości energii wytworzonej w tej instalacji, a przychodami ze sprzedaży tej samej ilości energii po średnich cenach energii elektrycznej na rynku konkurencyjnym.

Jednocześnie należy zaznaczyć, że z wejściem w życie ustawy o odnawialnych źródłach energii nie wygasa system wsparcia w postaci zielonych certyfikatów. Oba systemy będą działały równolegle. Wytwórca energii, który po raz pierwszy wprowadził do sieci dystrybucyjnej energię przed dniem wejścia w życie omawianej ustawy będzie objęty starym systemem wsparcia z możliwością dobrowolnego przejścia na system aukcyjny.

Ponadto omawiany projekt ustawy zawiera ważny przepis dotyczący stabilizacji poziomu cen praw majątkowych wynikających ze świadectw pochodzenia. Otóż z art. 47 ust. 1 proj. U. OZE wynika, że w sytuacji, w której średnia cena zielonych certyfikatów w okresie 3 miesięcy spadnie poniżej poziomu 75% wartości opłaty zastępczej (wartość opłaty zastępczej określonej przez Prezesa URE wynosi w 2014 roku 300zł/MWh), wyłączona zostaje możliwość uiszczania opłat zastępczych co znacząco wpłynie na popyt redukując tym samym ewentualną nadpodaż świadectw pochodzenia.

 

2.0 Wsparcie dla przedsiębiorstw wytwarzających energię elektryczną i cieplną w kogeneracji.

 

 

Zgodnie z art. 9l ustawy prawo energetyczne Prezes Urzędu Regulacji Energetyki na wniosek przedsiębiorstwa energetycznego wydaje świadectwa pochodzenia dla energii wytworzone w wysoskosprawnej kogeneracji (tzw. żółte certyfikaty). Szczegółowo reguluje te kwestie rozporządzenie Ministra właściwego do spraw gospodarki wydane na podstawie art. 9a ustawy prawo energetyczne.

Z końcem grudnia 2012 roku wygasło wsparcie w postaci tzw. żółtych certyfikatów co spowodowało poruszenie w branży wpędzając niejedno przedsiębiorstwo w poważne terapaty.

24 stycznia 2014 roku Sejm mimo braku notyfikacji Komisji Europejskiej uchwalił nowelizację Ustawy prawo energetyczne przedłużając tym samym wsparcie dla przedsiębiorstw wytwarzających energię w kogeneracji, aż do 2018 roku. Zgodnie z informacją Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki Nr 22/2014 z dnia 30 maja 2014 r., cena jednostkowej opłaty zastępczej dla kogeneracji wynosić będzie 121,63 zł.

 

3.0 Podsumowanie

Sytuacja na rynku zielonych certyfikatów na chwilę obecną jest stabilna i nie wydaje się aby zagrożenie długotrwałym utrzymywaniem się niskich cen na rynku było realne, zwłaszcza w kontekście szykowanej ustawy o odnawialnych źródłach, która wprowadza mechanizmy stymulujące popyt na zielone świadectwa pochodzenia.

Szykowany nowy model wsparcia w postaci systemu aukcyjnego budzi zarówno wśród prawników jak i przedsiębiorców wiele kontrowersji. Doświadczenia innych państw z bliźniaczymi systemami wsparcia są różne. Z pewnością wprowadzenie całkowicie nowego modelu finansowania niesie ze sobą wiele niespodzianek, które jednak nie sposób określić w sytuacji braku doświadczeń w tej materii. Niewątpliwą zaletą aukcji jest gwarantowana wysokość wsparcia w całym okresie amortyzacji inwestycji co przełoży się na możliwości kredytowania przedsięwzięć i właściwą ocenę ryzyk inwestycyjnych.

W związku z możliwością wyboru systemu wsparcia przez przedsiębiorców, którzy energię wytworzoną w odnawialnym źródle wprowadzili do sieci dystrybucyjnej przed wejściem w życie ustawy o OZE, można spodziewać się w najbiższym czasie wzrostu dynamiki inwestowania w odnawialne źródła. Są to bowiem ostatnie chwile na to by zniwelować zagrożenia płynące z wprowadzenia nowego modelu wsparcia mając swobodę wyboru między modelami. Inwestycje uruchomione jeszcze przed wejściem w życie nowej ustawy w razie, gdyby nowy system okazał się nieefektywny mają szansę pozostać w dawnym, niedoskonałym ale dobrze znanym modelu subsydiacji. Ponadto system aukcyjny, w którym głównym kryterium dopuszczenia do rynku jest zaoferowana przez inwestora cena za MW/h energii elektrycznej może doprowadzić do zablokowania dostępu do rynku na wiele miesięcy, a nawet lat. Aukcje organizowane będą bowiem conajwyżej kilka razy do roku, a inwestor będzie całkowicie pozbawiony gwarancji, że jego oferta zmieści się w wymaganym w danej aukcji przedziale cenowym.

Reasumując, kilkanaście najbliższych miesięcy, które pozostały do planowanego wejścia w życie nowej ustawy to ostatni moment na zabezpieczenie swoich inwestycji przed możliwymi negatywnymi skutkami wprowadzenia nowych regulacji. W związku z tym w najbliższych miesiącach powinniśmy zaobserwować wzrost dynamiki przyrostu mocy zainstalowanej z odnawialnych źródeł energii.